Veba dışımızda değil, içimizde diyor Camus. Önlem almaya çalışmayalım boşuna.
Herkes bugün hastalığın kaynağının kendi dışında olduğunu söylemiyor mu? Herkes kapısını kapatarak, yüzünü örterek karşısındakinden kaçmıyor mu?
Mümkün olsa tek başına kalacak herkes. Kurtuluşun çaresi karşı tarafı, düşmanı uzaklaştırmakta. İnsan tabiatı ile ne kadar uyumlu bir düşünce.
“Omnes Contra Omnes,” herkes birbirine karşı demişti Hobbes. Pek de sevilmemişti.
Ne yapılır ki insan yalnız yaşayamıyor. Yanı başındaki pek sevilmezse bile birlikte yaşanmak zorunda.
Smith pek anlaşılamamıştı ama galiba en doğrusunu söylemişti. Toplumun mümkün olamaması durumunda ticari ilişkinin belki başvurulacak tek ve son çare olabileceğini söylemişti.
Bugün de ekonomik kaygı değil mi temelde toplumları birbirlerine karşı açılmaya götüren?
***
Yine de ticari ilişki kendiliğinden erdemi var edebilecek güçte değil.
Zenginleşen insan sonsuz ihtirasının peşinde daha da büyümek için savrulacaktır bugün. Buna isteyen uygarlaşma! diyebilir.
Ama doyumsuz insan can almaya, yok etmeye devam ediyor, edecek. Bundan sonra herhangi bir şeyin değişebileceğine dair bir belirti yok.
***
Hint okyanusu üzerinde küçük bir ada; Mayot.
Oranın sakinleri var. Binlerce yıldır oradalar. Doyumsuz insan herkesin komşusundan kaçmak için kendini tecrit ettiği sırada dahi asli işine devam edecek.
Önce bitmez “masum turistik gezilerle” adanın altı üstüne getirilmişti. Şimdi ise seyredilmeye gidilenler parçalanacak.
Plaj ters çevrilmiş ve içleri canlı canlı boşaltılmış kaplumbağa cesetleri ile dolu. Taze etleri altmış dolara alıcı buluyor.
İktisadi etkinliğe uygun bir davranış. Kaplumbağalar turistleri hem eğlendiriyor hem de iştahlarını doyuruyor hem de afrodizyak ürün arayışlarına cevap veriyor.
***
Camus; bu dünyada olup biten her cinayette payım var diyecekti.
Smith, iktisadı etiksiz tarif etmemişti. Spinoza, tabiatın içinde küçücük bir varlık olan insana dair galiba en doğruyu söyleyecekti; insan aslında doğanın içinde minicik bir parçacıktan başka bir şey değildir.
Yarın bugünden iyi olacak!
İnanmıyor musunuz? Hele bir açılsın turizm.